Γιατί επιλέγουμε τον συνδικαλισμό βάσης…
Για τον απλούστατο λόγο ότι πιστεύουμε στον συνδικαλισμό εν γένει, ως μέσο αγώνα, οργάνωσης των εργαζομένων και δημιουργίας. Ή καλύτερα, θα θέλαμε να επαναπροσδιορίσουμε τον συνδικαλισμό στην πραγματική του βάση, που δεν είναι άλλη από την οργάνωση των εργαζομένων για την κάλυψη των αναγκών τους και για την πραγμάτωση των επιθυμιών τους απέναντι σε ένα πολύ καλά οργανωμένο οικονομικό και πολιτικό σύστημα.
Λίγα λόγια για τον συνδικαλισμό βάσης.
Ως σωματείο βάσης ορίζουμε το σωματείο στο οποίο όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από τη γενική συνέλευση και όχι από εκλεγμένους αντιπροσώπους. Λειτουργεί με τις αρχές της άμεσης δημοκρατίας. Η φωνή του κάθε μέλους μπορεί να εισακουστεί στη συνέλευση, γι’ αυτό και η δράση του μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε μέλους. Κόμματα και παρατάξεις δε χωρούν σε ένα σώμα συνέλευσης που δρα για τα συμφέροντα των εργαζομένων και όχι για πολιτικές σκοπιμότητες. Είναι καθαρά ταξικό γι’ αυτό και δε νοείται να συμμετέχουν σε αυτό άνθρωποι που αντλούν υπεραξία από εργαζόμενους.
Πιο ειδικά, θα αναλύσουμε παρακάτω, στην παρουσίαση του καταστατικού, το πώς οραματιζόμαστε το συγκεκριμένο σωματείο.
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια υπάρχει όλο και μεγαλύτερη απομάκρυνση των εργαζομένων από το συνδικαλιστικό κίνημα. Ας σταθούμε λίγο στους λόγους και στην πρόσφατη ιστορία.
Το επίσημο συνδικαλιστικό κίνημα παίρνει την σημερινή του μορφή ξεκινώντας από τα χρόνια της μεταπολίτευσης. Την εποχή δηλαδή που ανθούσε στην Ελλάδα ο εργοστασιακός και όχι μόνο συνδικαλισμός βάσης με πολλές νίκες, αλλά κυρίως με ένα δυναμισμό που τρόμαξε το καθεστώς (μαχητικές και ανυποχώρητες κλαδικές απεργίες, αλληλεγγύη μεταξύ σωματείων, συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής και με τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς κτλ.). Το κίνημα αυτό έσβησε κυρίως από την καταστολή του κράτους με την εφαρμογή του νόμου 330/76 και τις χιλιάδες απολύσεις που ακολούθησαν. Το επίσημο συνδικαλιστικό κίνημα, η ΓΣΕΕ, τήρησε σιγή ιχθύος απέναντι σε όλα αυτά τα γεγονότα μιας και είχε μια διαφορετική πρόταση «συνδικαλιστικής δράσης» και ο συνδικαλισμός βάσης θα ήταν έως και εχθρικός στα δικά τους σχέδια. Η ΓΣΕΕ, λοιπόν, καλλιέργησε έναν συνδικαλισμό πλήρως γραφειοκρατικό και κομματικοποιημένο, εδραίωσε τη λογική της ανάθεσης σε αντιπροσώπους στην κουλτούρα του εργαζομένου και κατέστησε τον συνδικαλισμό πεδίο μικροπολιτικών συμφερόντων και δεξαμενή μελλοντικών βουλευτάδων και υπουργών. Η επαγγελματική ιδιότητα του συνδικαλιστή και η κομματική του ταυτότητα δημιούργησαν με τα χρόνια ένα χαρακτήρα απόλυτα μισητό στην εργατική τάξη, αφού είναι ένας άνθρωπος που απέχει από τον εργασιακό του χώρο και ως εκ τούτου δεν μπορεί να αφουγκραστεί τις ανάγκες του εργαζομένου. Ο συνδικαλιστής καθίσταται φορέας της κομματικής του γραμμής και όχι των συμφερόντων της εργατικής τάξης.
Όλα αυτά οδήγησαν στην απαξίωση του συνδικαλισμού στο σύνολό του. Αν εξαιρέσουμε σημαντικές αναλαμπές κομματιών του εργατικού κινήματος, το συνδικαλιστικό κίνημα όλα αυτά τα χρόνια φθίνει, γίνεται όλο και πιο διαλλακτικό σε σχέση με τους εργοδοτικούς συνδέσμους, δηλώνει νομιμότητα πάντα απέναντι στις αντεργατικές αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης και στέκεται έως και εχθρικό απέναντι σε ακραίες μορφές πάλης που επιλέγουν κομμάτια του κινήματος. Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα είναι η εχθρική στάση ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ απέναντι στην απεργία που δεν πρόλαβαν καν να κηρύξουν οι καθηγητές. Όχι μόνο δεν εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους στους επιστρατευμένους απεργούς, αλλά αντίθετα στάθηκαν στο πλευρό των ΜΜΕ και της κυβέρνησης λασπολογώντας εναντίον τους. Ακόμα και οι γενικές απεργίες όταν κηρύσσονται δεν έχουν συμμετοχή αντίστοιχη των περιστάσεων, αφού οι εργαζόμενοι εκτός από το φόβο της απόλυσης και της ανυπαρξίας δυνατών σωματείων, δεν πιστεύουν ότι μπορεί κάτι να κερδηθεί με μια πιστολιά στον αέρα, όπως είναι αυτή των γενικών απεργιών 24ώρου.
Φτάνουμε στις μέρες μας και ειδικότερα στο δικό μας κλάδο.
Τα τελευταία χρονιά ξεπηδούν στο εργατικό κίνημα σωματεία από εργασιακούς κλάδους κατακερματισμένης εργασίας όπως ο δικός μας, όπως είναι οι σερβιτόροι οι κούριερ, οι υπάλληλοι εμπορικών καταστημάτων κ.ά. Τα σωματεία αυτά είτε καλούνται βάσης είτε όχι αποφασίζουν να δημιουργήσουν ένα διαφορετικό τοπίο στο συνδικαλιστικό κίνημα. Με συνελεύσεις αμεσοδημοκρατικές και βάζοντας μπροστά τα συμφέροντα των εργαζομένων και όχι τα κομματικά.
Στο δικό μας κλάδο που δεν οργανώθηκε ποτέ (αν εξαιρέσουμε τα γραφειοκρατικά σωματεία ΠΟΕΜ-ΟΤΑ και έναν ΠΜΣ να φυτοζωεί) η λέξη συνδικαλισμός ακούγεται ξένη στα αυτιά μας.
Γιατί λοιπόν τώρα;
Κάποιοι θα λέγανε ότι αργήσαμε, ότι πλέον δεν υπάρχει ελπίδα, αφού όπως πάει δε θα μένει εργασιακό δικαίωμα που να μην καταργηθεί και τα σωματεία μπορεί να γίνουν ή παράνομα ή διακοσμητικά.
Κάποιοι θα λέγανε ότι οι μουσικοί δεν μπορούν να τα βρουν μεταξύ τους ή ότι αυτό που τους αφορά μόνο είναι η τέχνη τους και όχι κάποια συλλογικοποίηση μεταξύ τους. Κάποιοι λένε πως πρέπει να φτιάξουμε απλά πολιτιστικούς συλλόγους και να ασχοληθούμε μόνο με την τέχνη μας. Ή ότι καλά όλα αυτά να οργανωθούμε, αλλά έτσι κι αλλιώς δεν μπορούμε να πιέσουμε κανέναν αφού δεν αποτελούμε νευραλγικό κομμάτι του συστήματος.
Το σύστημα είναι αλήθεια ότι αδιαφορεί για μια πιθανή δική μας διαμαρτυρία. Για μας όμως που εξακολουθούμε να επιβιώνουμε ασκώντας την τέχνη που αγαπάμε, και απ’ την στιγμή που κάποιοι, μικρά ή μεγάλα αφεντικά, κερδίζουν από το δικό μας κόπο, η δημιουργία αυτής της δομής είναι πιο επιτακτική από πότε.
Το να επαναπροσδιορίσεις τον συνδικαλισμό σημαίνει να δημιουργήσεις κάτι πέρα απ’ τα γνωστά, μια δομή που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των μελών της, άρα μια δομή που όμοια της μπορεί να μην προϋπήρξε. Δηλαδή, χρησιμοποιώντας το βασικό εργαλείο-σωματείο, να φτιάξουμε το δικό μας οικοδόμημα.
Η απεργία η δική μας δε θα ρίξει την κυβέρνηση και το κράτος, αλλά σίγουρα θα φοβίσει τον εργοδότη που είχε μάθει να μεταβάλλει τις εργασιακές σχέσεις προς το συμφέρον του αδιαμαρτύρητα. Σίγουρα η συνέλευση μας από μόνη της δεν θα μπορέσει να αντισταθεί στο σύγχρονο ολοκληρωτισμό, αλλά θα σπάσει την μοναξιά που βιώνουμε ο καθένας στην αίθουσα του, στο πάλκο του ή στην κονσόλα του. Και, αφού πιστεύουμε στην αλληλεγγύη όλων των εργασιακών κλάδων, ίσως στο μέλλον ένα ενιαίο και αλληλέγγυο εργατικό κίνημα να μπορεί να αντισταθεί. Σίγουρα περιμένουν πολλοί στην ουρά να μας πάρουν τη θέση όταν θα μας διώξει το αφεντικό επειδή αντισταθήκαμε, τι θα γινόταν όμως αν αυτό το σωματείο μπορούσε να καλλιεργήσει τη συλλογική κουλτούρα και την ταξική συνείδηση έτσι ώστε να μην υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Ναι, οι επιχειρήσεις κλείνουνε, γιατί να μην προβάλουμε μια διαφορετική οικονομία βασισμένη σε συνεργατικά εγχειρήματα και σε αλληλέγγυες δομές;
Και τέλος, αφού ο συνδετικός κρίκος μεταξύ όλων μας είναι η τέχνη μας, γιατί να μην ενωθούμε προάγοντάς την μέσα από τη διεκδίκηση ή δημιουργία χώρων και δομών καλλιτεχνικής δημιουργίας (μουσικές σκηνές, προβάδικα, δισκογραφικές κτλ.);
Με λίγα λόγια το εγχείρημα αυτό μπορεί να είναι απλώς ένα πείραμα, ένα μικρό βήμα χωρίς πεπατημένη. Και ίσως, όπως έλεγε και ένας παλιός τροβαδούρος των Εξαρχείων «ίσως να αξίζει μόνο που τολμάμε».